Stanovništvo (Dec 2012)
Prostorni aspekti emigracije iz Srbije. Tri "vruće" emigracione zone
Abstract
U Srbiji su veoma izražene teritorijalne razlike u pogledu udela lica na radu ili boravku u inostranstvu. One su ustanovljene već popisnim rezultatima iz 1971. godine, a potvrđivane su svakim narednim popisom. Razlike su izraženije na nižem teritorijalnom nivou, i vremenom su se povećavale. Prema broju lica u inostranstvu, kao i prema njihovom udelu u ukupnom stanovništvu (u zemlji i inostranstvu) autori su odredili tri "vruće" zone izrazite emigracije. Zona 1 (14 opština u centralnoistočnom delu Srbije) je tradicionalno emigraciono područje s barem dvostruko većim učešćem stanovništva u inostranstvu od proseka za Srbiju. Zona 2 (opštine Bujanovac i Preševo na jugu Srbije) je područje gde je udeo stanovništva u inostranstvu još 1981. i 1991. bio primetno viši od republičkog proseka. Zona 3 (pet sandžačkih opština) se tek tokom 1990-ih priključila izrazito emigracionim područjima. U radu su analizirane i strukture emigranata po dužini boravka u inostranstvu, prema zemlji prijema i prema etničkom sastavu. Za sve tri zone je karakteristično da se zemlje destinacije bitno ne razlikuju s obzirom na dužinu boravka u inostranstvu što ukazuje da novi migranti uglavnom odlaze tamo gde su već formirane migrantske mreže. Međutim, razlike po zonama u strukturi emigranata po nacionalnosti su bitno naglašene. U zonama 2 i 3, pripadnici lokalne većinske etničke zajednice bili su znatno više uključeni u spoljne migracije od "lokalnih" Srba, što upućuje na važnost političkog aspekta tog pitanja, ali ne samo prilikom donošenja individualnih odluka da se ode iz Srbije, već i prilikom odlučivanja imigracionih vlasti zemalja prijema.
